آن یکی دستار صدقه داد گفتم دیگران سر در باخته‌اند تو دستار در باز. رنج بگرد روح اندر نرسد.
این عالم را بر چهار ضد بنا کرده‌اند چون وجود بر خلاف اصل باشد بقاش بفضل ما باشد.
مثال ستارها با برج همچنانست که جامه با آدمی که جامه آدمی را گرم کند و آدمی جامه را گرم کند که این گرمی نه در وی باشد نه در وی. هرچ در مقابلۀ حواسّ تو داشتند آن را دیدی و هرچ مقابل وی نداشتند ندیدی همه حسّ همچون چشم دان که دور دور را نبیند و نیک نزدیک را نبیند و پس سر را نبیند نیز حواس تو عالم غیب را نبیند، ترا از دوزخ تن تو چنان نگاه می‌دارند که وی را خبر نیست از ورخجی وی پردها ثابت کردند تا مشام بوی ناخوش بوی نرسد و از بویها[ء] خوش استنشاق می‌کند و نظر و رخچیها نبیند و صور خوش می‌بیند و مذاقه مزه را مشاهده می‌کند و ورخجی دور می‌دارد، برجها را هیچ در نباشد و راه نباشد تا عمل وی بیرون آید ستارگان چو روزن و تا به بوی رسد اثرها ازوی بترابد، یا چون پیشه وران‌اند پیشها را پیش نتوانند بردن تا بشهرها نرسند که هوای آن شهرها موافق بود مر آن پیشه را، چنانک کاغذ بسمرقند و بشه کالی پیشه کال این ترکیب معیّن حاجت نیست مر راحت دادن الله را که همه ترکیبهاء متضادّ را راحت داده است دیگر ندانی بضرورت برین کار دل نهاده باشی سگ را چه ستم شکار بری چه مزه باشد نظیر تو همچنانست که کسی ناگاه از خواب بیدار شود کالۀ عمر دزد غفلت برده باشد باز چون در اندیشد گوید اگر ببرده است گو ببر، باز دلش بر ندارد، بدود کاله باز ستاند قسمت کردن گیرد گوید پارۀ نسب باید که بر گیرد و دو پاره من و بر گرفتن هر دو میسّر نشود گویی هراینه نیمۀ را افساد می‌باید کرد نیمۀ خود را افساد کنم یا نیمۀ نسب را باز گویی اگر افسادی نیست هر دو نیمه افساد نمی‌باید کرد و اگر افسادی است رنج این همه چرا تحمّل می‌باید کرد، درین اشکال درین دو راه می‌بمانی، کسی می‌آید و ترا از بهر کار خود بانگ می‌کند چون از کار آنکس فراغت یافتی باز سر ماه تردّد