Ma'arif

فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ ^a . الاّیة. گفتم هر کس سعی می کند و می رود بطرفی هر که روی بآبادانی دارد بدانجای که آبادانیست می رسد و هر که روی بویرانی دارد همچنان، یکی بآبادانی می رود یکی بویرانی، باز گفتم که حال سه است یکی تعظیم و اجلال که هر جزو تو مُعَظِّم الله بود و می دان که اجزای عالم که

p.219 فصل ۱۴۲ فَلَمَّا بَلَغَ مَعَهُ السَّعْيَ ^a . الاّیة. گفتم هر کس سعی می کند و می رود بطرفی هر که روی بآبادانی دارد بدانجای که آبادانیست می رسد و هر که روی بویرانی دارد همچنان، یکی بآبادانی می رود یکی بویرانی، باز گفتم که حال سه است یکی تعظیم و اجلال که هر جزو تو مُعَظِّم الله بود و می دان که اجزای عالم که
p.220 جمادات‌اند همه معظّم الله‌اند از ابر و باد و خاک و روز و شب چون کالبد آدمی ازین عالم است لاجرم همچنان مسخّر الله است یا بی اختیار این همه معظّم الله‌اند یا باختیار و در حالت تعظیم هر چه منظور تو شود همه اجزای او را معظّم الله می دان و همه را محو می کن بتعظیم الله و از الله درخواست می کن که همچنانک جزو موجود هوا و شهوت و جاه را معشوقۀ اجزای من گردانیدۀ تعظیم را هزار چندان معشوقۀ اجزای من گردان، چه فرقست میان آن موجود و میان این موجود و هر رنگی که هست تو دادۀ آنرا و اینرا و چون از حالت تعظیم در گذری در حالت محبّت آی و بگو که ای الله همچنانک اجزای مرا شهوت و هویٰ دادۀ همچنان اجزای مرا محبّت خود ده، چه آن جزو محبّت دهی چه این جزو شهوت و هر ذرۀ هوا که منظور تو می شود و پیش چشم تو می آید می گوی که ای الله می توانی که در هر ازین جزو این هوا و این منظور هزار چشمۀ محبّت روان کنی چنانک صد هزار چشمۀ شهوت روان کردۀ و چون ازین حالت در گذری حالت خَشیت از اندیشۀ گناهان و خوف عقوبت و هیبت علوّ حضرت الله بین و از هر جزو خود صد قطره خون روان می کن لَهُ مٰا فِي السَمّواتِ وَمٰا فِی الْاَرْضِ ^b بعضی از زینت سعادت در ساعد وی کنیم [و بعضی را زنجیر خذلان و اضلال در گردن وی کنیم نه] که فرعون و ابلیس نمی دانستند ¹ حقیقت موسی و آدم را با چندان معجزات ولیکن زنجیر قهر ما هم بدانجای ایشانرا باز می داشت که ای سگان جای شما همین جایست لَا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَلَاَ نَوْمٌ ^c تا چند عشق بر‌چشم پرخمار پرخواب آری یکچند گاهی عشق بر بی‌خوابی آر و هیچ حالتی خوشتر از طلب الله نیست اگر تو خود را هماره طالب یابی و در طلب الله بی قرار باشی بدانک بمطلوب و قرارگاه رسیدۀ اگرچه بی آرام باشی در طلب پس حکیم طلب را بر تو مستولی از آن کرد تا حجّت بود بر‌آنک ترا مطلوبی است که بکسی نماند و طلب ترا با آن مطلوب می رساند خود آن طلب تو مطلوب را یافتن است و بمراد رسیدنست و امتزاج بودنست اجزای ترا بآن محبوب و اتّحاد شدنست (والله اعلم).
pp. 219 - 220 a قرآن کریم، سورۀ ۳۷، آیۀ ۱۰۲. b قرآن کریم، سورۀ ۱۴، آیۀ ۲ [اللهِ الَّذِي لَهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ]. ۱ _ن: نمی دانست. c سورۀ ۲، آیۀ ۲۵۵.