(version 2β)

Ma'arif

p.244
فصل ۱۵۵

التحیّات می خواندم یعنی الله پادشاهی دهد هر که را خواهد پادشاهی مر حیوانات را جز آن نیست که ایشانرا اندیشۀ خوش دهد و صور و خیال خوش دهد ای الله مرا خیال و صور خوش ده بی نهایت بلْ عَجْبِوُا اَنْٰ جائَهُمْ مُنْذِرٌمِنْهُمْ a عجب می داشتند که این بنا ها را ویران کند و همچنان آبادان کند از آن خاک و اگر آن خاک سراندر کشد و هوا هامون شود بازش برون کشد آن خاک را چنان که بار اوّل بیرون کشید و اگر بکوی هوا در رود هم بیرون آردش چنان که بار اوّل بیرون آوردش (و اگر آن هوا را چنانک بار اوّل بیرون آورده بود 1 این اضداد را از بهر آن نهادیم تا ایشان مر یکدیگر را نیست می کنند باز ماهستشان می کنیم هیچ مرده چنان نیست شود که ضدّ بضدّ، شب آید همه اوصاف روز نیست شود از حرکت و تدبیر و روشنایی باز بیرون آریم همین ما کیان سیاه شب بیضه را بخورد هم از وی باز بیرون آریم یُخْرِجُ الْحَیّ مِنَ الْمَیّتِ b زردۀ بیضه آفتابست، بازْ سپیده دم سپیدۀ او، پوست تنک او هوای شیشه رنگ آری چو مرغ این جهان باشد بیضه اش کم ازین نباشد آنگاه فَرْخِ حرکات و تدبیر در وی پدید آمدن گیرد و پر و بالِ آمد شد ظاهر شود و چون سیاهی بیاید هیچ سپیدی نماند و چون درازی بیاید کوتهی نماند نیز مرغ عدم بیضۀ وجود را بخورد باز از وی بدید آرند بیشتر حیوانات و اشجار از هوا و باد و آتشند و بیشتر از آن نالیده اند اگرچه پای بر خاک دارند تا بدانی که الله مر ایشانرا اگرچه آب و هوا و باد و آتش گرداند باز مر ایشانرا هستی تواند دادن اگرچه منبسط گرداند باز مجتمع تواند کرد که الله جامع است، آن دهری دهر را ابدی و قدیم می گوید که این روزگار بس کارها کرده است، ابوحنیفه از غایت فقاهت گفت که خود ندانم که دهر چیست چندین احمقان چیزها را بدهر حواله می کنند اکنون باز نماییم از دهر
p.245
هیچ نیست اگر روزست چون نیستش کنم چگونه هست کند چیزی دیگر را چوخود را بقا نتواند دادن و اگرچه چرخست و بروجست همه احوال آن بره به آن برۀ دیگر و برج دیگر نیستش می کنم و همه حالهای ستارۀ دیگر را بآن ستارۀ دیگر نیست می کنم، باری این که دهر را زه و احسنت می گویی چرا الله را سُبْحٰانَکَ اللّهُمّ c نگویی همه اجزای دهر را بیکدیگر نیست می کنیم تا چون عدم بر همه اجزاش بیابی بدانی که وجود از وی نیست موجدِ موجود کنندۀ همه موجودات ماییم (والله اعلم).
pp. 244 - 245
a قرآن کریم، سورۀ ۵۰، آیۀ۲ ۱ _ ظاهراً این عبارت زائد است. b سورۀ ۶، آیۀ۹۵ c قرآن کریم، سورۀ ۱۰، آیۀ۱۰