Ma'arif

با فرید نشسته بودم گفتم باید که از همه خوشیهای کلّی غافل شوم از الله یاد کنم و بدرگاه الله روم که همه خوشیها از وی بیرون می آید چون عزم

p.195 فصل ۱۳۳ با فرید نشسته بودم گفتم باید که از همه خوشیهای کلّی غافل شوم از الله یاد کنم و بدرگاه الله روم که همه خوشیها از وی بیرون می آید چون عزم
p.196 بدرگاه الله کردم همه چیزها را چون سمن زار و گلستان خوشی و حور و قصور می دیدم و الله و صفات الله را می دیدم که همه ترتیب خوشیهای من می کردند و من در آن عالم گلستان الله فرو می رفتم، لطف الله و فعل الله را می دیدم و از عجب بعجب می شدم با خود گفتم که تا کی در [ین]¹ نظاره و روش باشم، الله الهام داد که همراه در باغ و بوستان نمی توانی بودن در خدمت من می باش و درین بستان بی نهایت من می گرد چنانک ازین جهان بیرون روی خبر نباشد که بیرون روی بمرگ و مرگ ترا ننماید و اگر بنماید لحظۀ پیش ننماید مگر که دلت می بگیرد از نعمت خوردن و از مشاهده کردن عجایبها و نظارۀ گلستان و سبزه و آب روان و بانگ مرغان و یا چنان می نمایدت ² که بطرف ما از ولایت‌های دوردست افتادۀ و ترا می گویم که بخدمت من می باش ³ همه عمر و درین باغ و آب روان می گرد، اکنون اگر نظرم بهوا و شخص خلقان و جویها و شهوات افتد الله را می بینم [که] در و دیوار این باغ را فرو می آرد ⁴ و آب در وی بدید می آرد و سبزه می گرداند و چشمهای شهوت را دریشان روان می کند درین ظاهر تن خود و ظاهر خلقان و هوا و آسمان چون نظر کنم باغ دیگر بینم که الله در ظاهر چه رنگها بدید آورد از رنگ آسمان و رنگ آفتاب و آب و باد ازین ویران می کند و آن را بر می آرد چنانک بند آبی را می گشایند و آب ⁵ دیگر را بند می کنند و هرگاه که الله را فراموش می کنم می بینم که ازین باغ بیرون می آیم اکنون خود را گفتم که خاص مر الله را می پرست و در وی نظر می کن و هرگاه که بغم فرزندان و متعلّقان و مصلحت پسا پیش نظر کردن گرفتی از عالم خوش و گلستان محروم می شوی پس معنی قُلْ هُوَ اللهُ اَحَدٌ این بود یعنی هرگاه که همین یکی را بودی در بهشت و در خوشی بودی و هرگاه که جانب چیزی دیگر نگاه کردی از بهشت بیرون آمدی گویی هر بهشتی بهشتی جداگانه دارد تا که در یکدیگر ننگرند همه در الله نگرند و اگر ساعتی در درکات عقوبات نظر کنم و عجایت آنرا
p.197 مشاهده کنم در صفت قهّاری که الله از اجزا [چه] آتشها و دودها و موکّلان خشم و حسد و اعوان و انصار حقدش بیرون می آرد و احوال دردها و دلتنگیها و یا فراقی که عاشقان راست در عشقها چو اینها را مشاهده کنم همه احوال دوزخ را در وی مثال یابم چنانک نبی صلّی الله علیه و سلّم مر بهشت را و دوزخ را مشاهده می کردی و می دیدی باز خود را گفتم که چون حقیقت نظر کنی همه عقوبتها و زنجیرها و چاه‌ها در میان خلقان از الله است و [از] عالم غیب است که بر می آید از آنکه این همه از قیاس و طبع خود بیرون می آرند و این قیاس و طبع از آتش الله است و رنگ عالم غیب است و هر باغ و بوستان در جهان از قیاس طبع است و قیاس فعل الله است پس خوشی و ناخوشی از عالم غیب بیرون می آید (والله اعلم).
p. 196 ۱ _ ص: ندارد. ۲ _ ص: می نماید. ۳ _ ص: باش. ۴ _ ن: می رود. ۵ _ ص: ابی.